Een artikel door Sven Van Elst, Algemeen directeur ASTER cv voor Solar365.
De zon schijnt voor iedereen, niemand die daar aan twijfelt. Voor sommigen schijnt ze misschien te weinig, voor anderen dan weer te veel. Maar schijnen doet ze voor iedereen. Maar kan ook iedereen op dezelfde manier genieten van de voordelen die de zon ons biedt? Natuurlijk, op eenzelfde plek schijnt de zon voor alle mensen immers toch even fel? Maar heeft iedereen ook dezelfde mogelijkheden om de zonne-energie dag in, dag uit, ook voor niks te kunnen gebruiken?
Zonnepanelen doen het goed in Vlaanderen. Eind februari 2023 lagen er voor meer dan 5.000 megawatt zonnepanelen, zo blijkt uit de meest recente cijfers van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap. Ongeveer twee derde ligt op particuliere daken. Zo heeft een op de vier Vlaamse gezinnen inmiddels zonnepanelen. Samen wekken die bijna 10 procent op van de totale jaarlijkse elektriciteitsvraag in Vlaanderen.
Vlaanderen zit hiermee in de Europese kopgroep als we kijken naar het geïnstalleerde zonnevermogen per inwoner. Dat heeft alles te maken met een riant historisch subsidiebeleid, strengere regelgeving vanuit Europa, de energiecrisis en natuurlijk toch ook een groeiend klimaatbewustzijn. Het zijn niet enkel de centen of meer regels die mensen overtuigen om zonnepanelen op hun dak te leggen.
De laatste jaren is de kostprijs van zonnepanelen drastisch gedaald. De tijd dat zonnepanelen een statussymbool of een statement waren, ligt gelukkig achter ons. De doorsnee Vlaming met wat spaarcenten is ervan overtuigd dat investeren in zonnepanelen ‘slim’ is, zowel voor zijn of haar portemonnee als voor het klimaat.
Ook de doorsnee Vlaming zonder spaarcenten is ervan overtuigd dat investeren in duurzame energie absoluut noodzakelijk is. Maar als je elke maand opnieuw moet nadenken over hoe je het beschikbare gezinsbudget het beste gebruikt, is investeren in zonnepanelen, om op die manier je energiefactuur een beetje onder controle te houden en minder CO2 de lucht in te jagen, niet echt een prioriteit.
Vlaanderen is een rijke regio in Europa. Toch leefde in 2022 bijna 8 procent van de Vlamingen in armoede, zo berekende Statistiek Vlaanderen. Dat is meer dan een half miljoen mensen. De Barometer Energiearmoede van de Koning Boudewijnstichting toont dat bijna 15 procent van de Vlaamse huishoudens te kampen heeft met energiearmoede. Lees, zij betaalden te veel voor hun energie, of net te weinig, omdat zij noodgedwongen moesten besparen op energie.
Maar de zon schijnt voor iedereen. Ook voor die half miljoen mensen die in armoede leven en voor die 15 procent huishoudens die te maken krijgen met energiearmoede. Voor deze mensen is het nog belangrijker dan voor de doorsnee Vlaming om de energie die de zon dag in, dag uit, voor niks biedt te ‘oogsten’ en zo meer levenscomfort te krijgen door een lagere energierekening.
Zonne-energie omzetten in duurzame elektriciteit is vandaag betaalbaar, zelfs rendabel, maar kost nog altijd geld. Geld dat bijna een op de zes Vlaamse huishoudens niet heeft. Een grote groep van deze mensen woont in een sociale woning.
Sociaal wonen is een beproefde manier om het armoederisico aanzienlijk te verlagen door een verlaagde huurprijs voor een duurzame woning. De woonkost is echter meer dan de maandelijkse huurprijs die je moet betalen. Ook de energiekosten zijn belangrijk als je mensen een duurzame woning wil aanbieden om hen de kans te geven uit de armoede te ontsnappen.
Daarom investeren de Vlaamse woonmaatschappijen tegenwoordig met de coöperatieve vennootschap ASTER massaal in de installatie van zonnepanelen op sociale huurwoningen. De doelstelling is ambitieus: 395.000 zonnepanelen met een totaal vermogen van 158 megawattpiek installeren op zo’n 50.000 sociale huurwoningen over een periode van vijf jaar. Een investering van 155 miljoen euro om jaarlijks 130.000 megawattuur zonnestroom te produceren en 35.000 ton minder CO2 uit te stoten.
De woonmaatschappijen leveren de zonnestroom aan de sociale huurders met de wettelijke garantie dat de zelfverbruikte zonnestroom tot 30 procent goedkoper is dan het laagste markttarief. Voor een doorsnee gezin betekent dit een kans om al snel enkele honderden euro’s per jaar te besparen op hun energiefactuur, afhankelijk van hun verbruik.
Een kans om niet langer in de kou te moeten zitten bij een schemerlamp, maar om te kunnen genieten van meer wooncomfort. Een kans om sneller uit de armoede te geraken. Een kans dat iedereen wordt betrokken bij de energietransitie. Een kans die we als maatschappij niet kunnen laten schieten. Want de zon schijnt voor iedereen.